Osmanlıca Terimi Olarak Adlî Altın, Sultan II. Mahmut zamanında basılan altın paralardan birinin ismiydi. II. Mahmutun mahlâsı (lakabı) “adlî” olduğu için, bu paraya da o isim verilmişti. Tam, nısıf (yarım) ve rubu (1/4, çeyrek) olmak üzere üç çeşitti. Tamamı on iki, yarısı altı kuruşa, çeyreği de yüz paraya denk geliyordu. Paraların bir tarafında tuğra, öbür tarafında da “Duribe fî Dar-ül- Hilâfet -il- Aliyye” yazısı vardı. Yazılarının azlığı dolayısıyla bir süre sonra adalarda kalıplarının yapıldığı görüldüğünden, tuğranın etrafına “Sultan-ı Selâtin-i zaman Mahmut Han”, öbür tarafına da, ortasında “Duribe fi Kostantiniyye-t-ül- Mahruse” olmak üzere etrafına “Dâm-ı mülkühu ve saltanaühu” ibareleri yazılmak koşuluyla yenileri basılmıştır. Bu para H. 1245 senesinde tedavülden kaldırılmıştır.
Ağa Gediklileri Nedir?
Yeniçeri ağasının yaverlik, haberleşme zabiti gibi hizmetlerini gören, etrafında bulunan kişilere verilen isimdi. Bunlar diğer yeniçerilerden ayrılmak için bellerine “seraser” kumaştan kuşak sararlardı. İçlerinden terfi edenler bölük başı olurlardı.
Ağa Nedir?
Kapıkulu Ocaklarının yüksek rütbeli subayları ile sarayda hizmetli subay ve hadımlara verilen unvan.
Acemi Oğlanı Kethûdası Nedir?
Acemi oğlanları işine bakan Anadolu ve Rumeli Ağalarının hizmetindeki adamlara verilen isimdir. Toplanan acemi oğlanlarını satın alanlardan yoklama akçesini tahsil etmek ve kaçanları tutmak vazifeleriyle yükümlüydü. Acemi oğlanlarını satın almış olanlardan “yoklama akçesi” adıyla 80er akçe alınırdı. Bu paralar alınırken aynı zamanda acemi oğlanlarının yoklaması da yapılırdı. Bu vazifeyi yapmak üzere Anadolu ve Rumeliye 2şer kethûda gönderilirdi.
Anadolu ve Rumeli Ağalarının İstanbulda başka kethûdaları da bulunurdu. Bunların da görevleri, Türklere satılan acemi oğlanlarından kaçanları yakalamaktı. Onun için kol dolaşırlardı. Yakalanan acemi oğlanları tekrar satılırdı.
Ağa Kapısı Nedir?
Yeniçeri ağalarının bulunduğu resmi daireye verilen addı. Kapı, eskiden “resmi daire” demek olduğu için “ağa kapısı” ağa dairesi demekti. Ağa kapısı, Osmanlı saltanatının sona ermesine kadar, meşihat dairesi yani şeyhülislamlar kapısı olarak bilinen, Süleymaniyedeki binadaydı. Yeniçeri ocağının kaldırılması üzerine burası kısa bir müddet serasker dairesi oldu. Sonra serasker dairesi şimdiki İstanbul Üniversitesinin yerinde bulunan eski saraya nakledilere burası tekrar meşihat dairesi haline getirildi.
Acem Kösteği Nedir?
Eski yazmalarda kitap dikildikten sonra, dibinde ve iç tarafından, bir kısmı kitaba, bir kısmı da cilde gelmek üzere yapıştırılan, ince tıraş edilmiş deri parçası. Bu şekilde yapılan ciltler çok sağlam olurdu.